1085 darmowych laptopów dla 140 szkół w 14 województwach, dodatkowo szkolenia i lekcje języka polskiego – to dotychczasowy bilans akcji organizowanej przez Fundację Szkoła z Klasą we współpracy z firmami Intel Corporation i Prodata. Wsparcia potrzebują placówki edukacyjne w całej Polsce. Z danych MEiN wynika, że w polskich szkołach uczy się 200 tys. uczniów z Ukrainy.

Przekazanie laptopów to jeden z elementów programu Razem w Klasie, którego założeniem jest pomoc uczniom, ich opiekunom i nauczycielom w nauce, integracji i współpracy w klasach wielokulturowych. Sprzętu komputerowego brakuje w większości szkół, co ma związek z istotnym zwiększeniem populacji w szkołach. Według badań Fundacji Szkoła z Klasą wynika, że w 1/3 placówek populacja uczniowska wzrosła od 5 do 10%, w kolejnych 21% placówkach uczniów przybyło od 10 do 15%. Dla 2% szkół ta zmiana była znacznie większa i sięgała od 35 do 40%.

– Nawet nie marzyliśmy o 5 laptopach, a otrzymaliśmy ich aż 10. Pomogły nam one uzupełnić braki sprzętowe. Dodatkowo nasza szkoła boryka się z kłopotami lokalowymi, dlatego mobilność laptopów bardzo nam pomaga w bieżącej pracy, możemy wykorzystywać dosłownie każdy kąt do pracy – mówi nauczyciel ze Szkoły Podstawowej nr 257 w Warszawie.

Do zajęć i aktywności pozaszkolnych

Sprzęt ufundowany przez Intel Corporation trafił do szkół podstawowych i ponadpodstawowych, które przyjęły dzieci z Ukrainy – są one zlokalizowane zarówno w miastach, jak i mniejszych miejscowościach. W obdarowanych placówkach uczy się w sumie ponad 73 tysiące uczniów, wśród nich 6 tysięcy to dzieci z Ukrainy. Laptopy mają za zadanie pomóc im w procesie adaptacji i nauki, ale też ułatwić kontakt z najbliższymi i przyjaciółmi, którzy pozostali w Ukrainie.

– Wsparcie w postaci laptopów jest nieocenioną pomocą dydaktyczną, komunikacyjną, a czasem i rozrywkową. Radość moich pracowników jest nie do opisania, a za tym idzie motywacja do pracy, która przekłada się na efekty – mówi nauczyciel ze Szkoły Podstawowej nr. 19 im. Ireny Sendlerowej w Kielcach.

Jednym z założeń programu jest ogólnodostępność, dlatego laptopy zostały ulokowane w salach lekcyjnych, czytelniach oraz bibliotekach, tak, by mogli z nich korzystać zarówno ukraińscy, jak i polscy uczniowie. Sprzęt wykorzystywany jest m.in. podczas zajęć językowych wzbogacając lekcje języka polskiego, a także zajęć z informatyki. Uczniowie wykorzystują go także do tłumaczeń, rozwoju swoich zainteresowań i programowania.

– Laptopy umożliwiły nam, nie tylko młodzieży ukraińskiej, udział w CodeWeek. Przez trzy tygodnie korzystaliśmy z platform do programowania, tworzyliśmy m.in. w scratchu. Zainstalowałam też Minecraft Education Edition. Korzystanie z niego wzbudzało wiele emocji – zwraca uwagę nauczycielka ze Szkoły Podstawowej nr 13 w Lesznie.

Uczniowie mogą korzystać ze sprzętu także w czasie wolnym. Dużym ułatwieniem jest podwójna klawiatura większości laptopów — uczeń może korzystać z alfabetu łacińskiego lub cyrylicy.

– Dwujęzyczność sprzętu jaki otrzymaliśmy jest gestem jakiego nie spodziewaliśmy się w naszej codziennej rzeczywistości. Uczniowie z Ukrainy bardzo pozytywnie reagują na widok laptopów, którymi mogą posługiwać się tak, jak u siebie w kraju rodzimym. Można powiedzieć, że dzięki temu czują się swojo na obcym terytorium. Zdarzyło mi się w mojej pracy na początku października 2022 prowadzić zajęcia z grupą, w której byli uczniowie z Ukrainy. Jeden z nich był tak zaskoczony możliwościami tego sprzętu – dwujęzyczną klawiaturą, możliwością pisania po ukraińsku, korzystania z wyszukiwarki w swoim języku, że po kilkuminutowej pracy ze sprzętem zaczął z radosnym zaskoczeniem oglądać laptop ze wszystkich stron, jak gdyby nie dowierzając z czego korzysta i że dzieje się to naprawdę – tłumaczy przedstawiciel Zespołu Szkół Specjalnych przy Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Lublinie.

Ogromna luka

Wsparcie sprzętowe to jeden elementów pomocy uruchomionej przez Fundację Szkoła z Klasą, Intel Corporation oraz firmę Prodata. Całościowy program wsparcia szkół składa się z trzech komponentów odpowiadających na wyzwania wielokulturowej szkoły. Obok laptopów to szkolenia z komunikacji i pracy w środowisku wielokulturowym i pracy z dziećmi z doświadczeniem uchodźczym, materiały edukacyjne oraz oferta dodatkowych zajęć z języka polskiego dla dzieci i dorosłych. Brać w nich udział mogą zarówno dzieci, jak i ich rodzice.

– Przybycie uczniów i uczennic z Ukrainy istotnie wpłynęło na rzeczywistość polskich szkół i mocno uwydatniło wyzwania, z którymi już wcześniej mierzył się nasz system edukacji. Do starych, nierozwiązanych problemów, dołączyły nowe, dlatego pomoc i to na wielu płaszczyznach jest niezwykle potrzebna. Trzeba powiedzieć jasno: pozbawione systemowego wsparcia szkoły zostały pozostawione same sobie. My, wspólnie z firmami, które chcą nieść bezinteresownie pomoc, próbujemy tę lukę potrzeb wypełnić – zwraca uwagę Agata Łuczyńska, prezeska Fundacji Szkoła z Klasą.

Z badań Fundacji Szkoła z Klasą wynika, że dziewięciu na dziesięciu nauczycieli nie potrafi porozumiewać się po ukraińsku a aż jedna trzecia osób pracujących z dziećmi z Ukrainy przybyłymi w wyniku wojny, do momentu zbierania danych nie uczestniczyła w żadnym szkoleniu dotyczącym metodyki pracy z tą grupą dzieci. Jednocześnie co piąty ankietowany nauczyciel zauważył u połowy lub więcej dzieci z Ukrainy objawy depresji i obniżony nastrój. Duża część ankietowanych zauważa także, że ponad połowa nowo przybyłych uczniów znajduje się obecnie w trudnej sytuacji materialnej.

– Sytuacja w szkołach jest bardzo trudna. Braki kadrowe, zwiększona, często istotnie, liczba uczniów, którzy mają za sobą wojenną traumę i problemy z komunikacją w języku polskim, to tylko niektóre z wyzwań. Od momentu rozpoczęcia wojny w Ukrainie, nauczyciele i nauczycielki musieli pokonać szereg trudności związanych z pracą i komunikacją w klasach wielokulturowych czy dostosowaniem sposobów oceniania. Do tego dochodzą problemy związane z fluktuacją osób uczących się, przepisami, zaangażowaniem uczniów czy po prostu z brakiem sprzętu. Te problemy muszą być jak najszybciej zaadresowane. Niewykluczone, że w przyszłości będziemy musieli stanąć przed nowymi wyzwaniami, które będą się pojawia wraz z integracją osób uczniowskich z Ukrainy w polskim systemie szkolnym – zwraca uwagę Agata Łuczyńska z Fundacji Szkoła z Klasą.