Indywidualne potrzeby uczniów i uczennic w szkole są związane z nie tylko z ich neuroróżnorodnością lub niepełnosprawnościami, ale także doświadczeniem migracji czy trudnościami innego typu (np. emocjonalnymi czy behawioralnymi). Niezwykle ważne jest to, aby każdego ucznia i każdą uczennicę zauważyć i pomóc im w jak najlepszym odnalezieniu się w sytuacji. Pomocne do tego mogą być technologie informacyjne i komunikacyjne. Przygotowaliśmy dla Was poradnik, w którym analizujemy sytuację i podpowiadamy, na co zwracać szczególną uwagę w kontekście różnych grup dzieci w trudnych sytuacjach oraz co jeszcze można zrobić, by lepiej je wspierać.
Czym są technologie informacyjne i komunikacyjne?
Technologie informacyjne i komunikacyjne to najszerzej rzecz ujmując, wszystkie te narzędzia, które przydają się do zdobywania informacji i do komunikacji. Ułatwiają nie tylko kontakt z uczniem, ale także przekazywanie wiedzy w sposób zarówno efektywny, jak i efektowny. Najpopularniejszym narzędziem z zakresu technologii informacyjnych i komunikacyjnych jest oczywiście komputer z dostępem do internetu, ale nie można zapominać także o innych, które szczególnie popularne stały się w okresie izolacji pandemicznej. Zaliczamy do nich np. platformy e-learningowe, wszelkiego rodzaju multimedialne materiały dydaktyczne, narzędzia do współpracy (np. do udostępniania dokumentów), a także symulacje i wirtualną rzeczywistość.
Neuroróżnorodne uczennice i uczniowie w szkole
Wsparcie neuroróżnorodnych uczniów i uczennic w zakresie komunikacji polega nie tylko na ułatwianiu zdobywania wiedzy, ale także na reagowaniu na trudności w obszarze relacji społecznych. Wiele osób nie radzi sobie z inicjowaniem interakcji, z interpretacją sygnałów społecznych, często narażone jest na bullying. Osoby w spektrum autyzmu potrzebują przyjaźni i akceptacji społecznej, a podczas korzystania z TIK, dzięki wykorzystaniu narzędzi do kontaktu z innymi osobami, takich jak komputery czy smartfony, ale także konsole do gier czy wideokonferencje może zmniejszać się uczucie odosobnienia. Istnieje wiele badań, które podkreślają rolę robotyki czy wirtualnej rzeczywistości w rozwijaniu umiejętności społecznych i emocjonalnych.
Dzieci z doświadczeniem migracji a TIK
Dzieci z doświadczeniem migracji to niezwykle wymagająca grupa, która po opuszczeniu swojego dotychczasowego miejsca zamieszkania szczególnie narażona jest na ograniczenie, jeśli wręcz nie na całkowite zerwanie kontaktów z najbliższym otoczeniem i ze swoją grupą rówieśniczą, która ma niebagatelne znaczenie dla rozwoju i zapewnienia poczucia bezpieczeństwa. Narzędzia TIK mogą pozwolić przede wszystkim na dostęp do edukacji dla dzieci z doświadczeniem uchodźczym, a co za tym idzie pomóc w nauce języka i integracji z grupą rówieśniczą. W ten sposób można zmniejszyć ryzyko konfliktów i nieporozumień kulturowych. Warto przy tym jednak zwrócić uwagę na takie problemy, jak kłopoty z nauką, luka w dostępie do nowych technologii, brak cyfrowych kompetencji rodziców.
Trudności emocjonalne i behawioralne uczniów i uczennic
Trudności emocjonalne i behawioralne uczniów i uczennic mogą dotyczyć wzorców zachowań i problemów, takich jak agresja lęki czy nadpobudliwość. Uczniowie i uczennice, którzy i które zmagają się z takimi zaburzeniami (z ang. emotional and behavioral difficulties – EBD), wykazują zachowania eksternalizacyjne (czyli skierowane na zewnątrz) i internalizacyjne, czyli skierowane do wewnątrz. Bardzo często trudności dzieci nie zależą od ich cech osobowych, a od wpływu środowiska. Wsparcie osób z EBD w Internecie jest niezwykle ważne ze względu na niższe kompetencje cyfrowe dzieci dyskryminowanych oraz na uniwersalność problemów, które mogą się częściej pojawiać, np. cyberprzemoc.
Poradnik Asów Internetu
Wspomniane powyżej indywidualne potrzeby uczniów i uczennic determinują konieczność zindywidualizowanego podejścia i koniecznie trzeba je uwzględnić w nauczaniu. Fundacja Szkoła z Klasą przy wsparciu Google.org prowadzi program Asy Internetu, na potrzeby którego powstał poradnik zatytułowany Be Internet Awesome For All. Asy Internetu – rozwijamy cyfrowe obywatelstwo u dzieci z różnymi potrzebami edukacyjnymi.