Konflikty w demokracji są zjawiskiem naturalnym, a nawet są jej nieodzownym elementem. Ważne jest to, jak się je rozwiązuje. Kiedy głos jakiejś grupy społecznej jest przez długi czas pomijany w debacie publicznej, lub ważne społecznie sprawy są zagrożone, grupa, której to dotyczy, zaczyna głośno wyrażać swoje zdanie, a konflikt może eskalować.

Proponujemy Ci – nauczycielko i nauczycielu – rozmowę z uczniami i uczennicami szkół średnich na temat społecznej polaryzacji. Polaryzacja to proces, w trakcie którego opinie i postawy osób należących do danej społeczności różnicują się do tego stopnia, że mamy do czynienia z dwiema grupami o skrajnie przeciwstawnych poglądach. To sytuacja, w której najwyraźniej słyszalne są zdecydowane „tak” i zdecydowane „nie”. Tworzą się wyraźne obozy o przeciwstawnych przekonaniach, często niechętne do rozmawiania ze sobą, do wymiany poglądów, do debatowania. Czują silną przynależność do jednej ze stron i mają jednoznacznie negatywne opinie o drugiej.

Wypadkową procesu polaryzacji jest to, że inne, bardziej zniuansowane głosy, przestają być słyszane, a przecież każdy i każda z nas, nawet jeśli popiera jakiś pogląd, ma dla niego swoje własne uzasadnienie i motywacje. Często też nie zgadzamy się jakimś stanowiskiem w pełni, ale w jakimś stopniu (mówimy „tak, ale…”, „nie, ale…”).

Jednym ze sposobów przeciwdziałania polaryzacji jest usłyszenie głosu tych, którzy na co dzień są mniej słuchani, oddanie przestrzeni tym, którzy stoją pomiędzy „tak” i „nie”.

Przygotowaliśmy kilka ćwiczeń i zadań, które ułatwią Ci poprowadzenie lekcji, a uczniom i uczennicom dadzą możliwość zastanowienia się i zrozumienia procesów związanych z obecnymi protestami w Polsce w kontekście polaryzacji.

Pamiętaj:

  • nie musisz być ekspertem/ekspertką w temacie obecnych protestów,
  • nie szukaj na szybko nowych informacji; uporządkuj to, co masz w głowie, i zaufaj sobie,
  • zastanów się na spokojnie i wybierz kilka najważniejszych rzeczy, które chcesz powiedzieć klasie; zadbaj o przejrzystość komunikatu,
  • postaw na otwartą, szczerą rozmowę, na słuchanie głosów uczniów i uczennic; moderuj dyskusję, a młodzieży daj przestrzeń i czas na pytania, wątpliwości, poszukiwanie odpowiedzi.