Pogorszenie stanu zdrowia psychicznego uczniów i uczennic obserwujemy od wielu lat. Dobremu samopoczuciu uczniów, ale też nauczycieli, nie sprzyja nadmierna biurokracja, wymogi formalne i przeciążona podstawa programowa. Nauczyciele alarmują, że stale rosną wobec nich oczekiwania, przy braku należytego wsparcia i pomocy systemowej. Jednocześnie od samych nauczycieli wymaga się pracy i kompetencji w wielu dziedzinach, w tym również w dziedzinie zdrowia psychicznego. Jednak żeby umiejętnie zareagować na kryzys ucznia czy uczennicy, trzeba mieć okazję i czas, aby zbudować relację.
W Fundacji Szkoła z Klasą uważamy, że w edukacji najważniejsze są właśnie relacje, że od więzi zbudowanej na zaufaniu zależy jakość i efekt kształcenia. A w szkole wciąż brakuje na to czasu. Budowaniu relacji nie sprzyja również pandemia i edukacja zdalna. Nauczyciele stracili możliwość przypadkowych kontaktów z uczniami; luźnej rozmowy na korytarzu w czasie przerwy, czy dokończenia dyskusji już „po dzwonku”. Nie mają również możliwości zobaczenia nastrojów czy emocji z jakimi uczeń czy uczennica przychodzi na lekcję.
Brak kontaktu, osłabienie relacji, odcięcie od rówieśników pogłębiły problemy psychiczne uczniów i uczennic. Zdrowiu psychicznemu w szkole przyglądaliśmy się już przed pandemią, ale zaniepokojeni rosnącymi statystykami kryzysów psychicznych wśród dzieci i młodzieży w ciągu ostatnich kilku miesięcy, postanowiliśmy przeprowadzić badanie wśród nauczycieli. Zapytaliśmy ich, jak widzą zdrowie psychiczne swoich uczniów oraz na ile czują się wspierani i kompetentni, żeby na kryzysy reagować. Wyniki prezentujemy w opublikowanym niedawno raporcie Rozmawiaj z Klasą. Zdrowie psychiczne uczniów i uczennic oczami nauczycieli i nauczycielek.
Badanie pokazało, że szkoła przestała być miejscem rozwoju, wspólnego dorastania i uczenia się, a zmieniła się w szkołę dla szkoły, miejsce realizowania arbitralnej podstawy programowej. To smutna diagnoza, która skłania nas coraz silniej ku przekonaniu, że nie wystarczą drobne zmiany, ale potrzebna jest dogłębna, systemowa reforma. Powinniśmy zadać sobie pytanie: po co jest szkoła? Jaki jest jej cel? Co powinno być priorytetem?
Jedno w raporcie widać wyraźnie: nic się nie zmieni bez współpracy nauczycieli i rodziców. Swoją współpracę z rodzicami i opiekunami prawie połowa nauczycieli ocenia poniżej 5 w skali do 10, aż 76% ankietowanych upatruje też przyczyn zaburzeń psychicznych młodych ludzi w braku zainteresowania ze strony rodziców.
W ramach projektu Rozmawiaj z Klasą chcemy, dotrzeć z naszym raportem jak najszerzej. Stworzymy również mapę działających miejsc i instytucji wsparcia dzieci i młodzieży w kryzysie psychicznym. Będziemy też dbać o to, aby temat zdrowia psychicznego w szkole był stale obecny w debacie publicznej.
Zachęcamy do zapoznania się z pełnym raportem, który znajdziecie na naszej stronie. O dalszych działaniach w ramach projektu Rozmawiaj z klasą będziemy informować na bieżąco na naszej stronie, w kolejnych newsletterach oraz w mediach społecznościowych.
Natomiast do rozmowy z uczniami i uczennicami o emocjach i o trudnych tematach, polecamy:
- Asy Internetu i Turniej – pięć opowiadań autorstwa Przemysława Staronia, których bohaterami są: Rozsądek, Uważna, Silna, Życzliwy i Odważny.
- Z pamiętnika nauczyciela – krótka opowieść o tym, jak nawiązuje się relacje z uczniami cudzoziemskimi, mimo bariery językowej, autorstwa nauczycielki, Joanny Cwynar-Wojtonis.
- Solidarność. Podaj dalej! – materiały do pracy wokół fotografii które mogą być punktem wyjścia do rozmowy o trudnych emocjach.
Dziękujemy, że jesteście z nami!
Powyższy tekst został wysłany w styczniu 2021 roku do osób zapisanych do naszego newslettera.