Pobyt dziecka w szpitalu to zawsze szczególna sytuacja – zarówno dla samego ucznia, jak i dla środowiska szkolnego. Choroba, hospitalizacja, oddzielenie od klasy, zmiana rytmu dnia, a często również pogłębiające się zaległości edukacyjne – wszystko to wymaga wyjątkowego wsparcia. Jednym z najważniejszych elementów tego wsparcia jest efektywna współpraca szkół przyszpitalnych i szkół macierzystych.
Wnioski z raportu o szkołach przyszpitalnych
Raport Fundacji Szkoła z Klasą Szkoły przyszpitalne w Polsce zwraca uwagę na istotne wyzwania związane ze współpracą szkół przyszpitalnych z placówkami macierzystymi (czyli szkołami, do których dziecko uczęszczało przed hospitalizacją). Jednym z głównych problemów jest brak systematycznej i partnerskiej komunikacji między tymi instytucjami oraz niedostateczna wiedza kadry szkół ogólnodostępnych na temat specyfiki pracy w warunkach szpitalnych.
To z kolei prowadzi do marginalizowania ocen i opinii wystawianych przez nauczycieli szkół przyszpitalnych oraz do nieuznawania ich kompetencji. Tymczasem, jak wynika z raportu, dla dobra uczniów kluczowe jest budowanie realnej współpracy, opartej na wzajemnym szacunku, zrozumieniu roli obu typów placówek oraz systemowym wsparciu procesu wymiany informacji.
Jak budować skuteczną współpracę między szkołą ucznia a szkołą przyszpitalną?
Dobrze zorganizowana i empatyczna współpraca między szkołą przyszpitalną a szkołą macierzystą ucznia to jeden z kluczowych elementów wsparcia dziecka w procesie leczenia i powrotu do codziennego życia. Warto zadbać o uznanie roli obu placówek w edukacyjnej ścieżce ucznia. Oto zasady, które mogą bardzo pomóc w budowaniu takiej współpracy:
- Ustalenie jasnej ścieżki komunikacji – kto się kontaktuje, jak często i jakie dane przekazuje (np. tematy lekcji, oceny, podręczniki).
- Traktowanie dziecka jako jednego ucznia w dwóch szkołach – nie należy wypisywać go z Systemu Informacji Oświatowej (SIO); powinno być zapisane równolegle w obu szkołach.
- Respektowanie oceny ze szkoły przyszpitalnej – są one efektem realnego wysiłku, często większego niż w zwykłych warunkach.
- Zapewnienie czasu i przestrzeni na adaptację po powrocie – w tym rozmowy, wsparcie emocjonalne i stopniowy powrót do obowiązków.
- Uwzględnienie wpływu leczenia na funkcjonowanie dziecka – zarówno poznawcze, emocjonalne, jak i fizyczne.
Współpraca szkół w procesie zdrowienia dziecka - rekomendacje
Dziecko, które trafia do szpitala, nie przestaje być uczniem swojej szkoły macierzystej. Wręcz przeciwnie – jego sytuacja edukacyjna wymaga szczególnego zaopiekowania i ciągłości nauczania. Pobyt w szkole przyszpitalnej nie powinien oznaczać odcięcia od szkoły macierzystej, lecz stworzenie pomostu, który umożliwi dziecku łagodne przejście przez trudny czas choroby i późniejszy powrót do codziennej edukacji.
Między innymi o znaczeniu tej współpracy rozmawiano podczas webinaru zorganizowanego przez Fundację Szkoła z Klasą. W wydarzeniu wzięli udział Anna Woźnica – dyrektorka szkoły przyszpitalnej nr 287 w Warszawie oraz Tomasz Kuźmicz – psycholog i edukator. Efektem tego spotkania są istotne wnioski dla nauczycieli oraz praktyczne rekomendacje dla szkół przyszpitalnych i macierzystych, które prezentujemy poniżej.
Co mogą zrobić nauczyciele szkół przyszpitalnych w czasie pobytu w szpitalu?
- Przekazać informacje szkole macierzystej dotyczące ocen, aktywności i funkcjonowania dziecka.
- Polecić formy wsparcia po powrocie dziecka do szkoły macierzystej.
- Uwzględnić stan zdrowia dziecka przy ocenianiu i planowaniu nauki.
- Współpracować bezpośrednio z nauczycielami i specjalistami ze szkoły macierzystej (telefon, e-mail, spotkania online).
Co mogą zrobić nauczyciele i nauczycielki szkoły macierzystej po powrocie ucznia ze szpitala?
Utrzymywać kontakt z nauczycielami szkoły przyszpitalnej w trakcie hospitalizacji ucznia.
- Wymieniać się informacjami o realizowanym materiale, podręcznikach, poziomie ucznia.
- Przekazać informacje o wcześniejszych ocenach, trudnościach, stylu pracy.
Zaangażować klasę – utrzymać więź.
- Dzieci w szpitalu często czują się wykluczone. Prosta wiadomość, kartka, spotkanie online może zdziałać cuda. Warto pozwolić uczniowi czuć się dalej częścią klasy.
Po powrocie – dać dziecku czas.
- Dziecko wraca do szkoły macierzystej w trakcie leczenia lub w fazie rekonwalescencji. Potrzebne jest danie czasu do nadrobienia zaległości i oceniania.
- Zaoferować indywidualną ścieżkę powrotu do pełnego funkcjonowania.
Skontaktować się z rodzicem.
- Zapytać o przebieg leczenia, trudności, funkcjonowanie dziecka w szpitalu.
- Dowiedzieć się, co już zostało zrealizowane i czego jeszcze uczeń potrzebuje.
Porozmawiać z uczniem.
- Zapytać o to, jak było w szpitalu, czego się nauczył, czego potrzebuje oraz jak chce funkcjonować w klasie po powrocie.
Szkoły przyszpitalne – partnerzy w procesie zdrowienia ucznia
Szkoła przyszpitalna to placówka edukacyjna działająca w szczególnych warunkach, z wyjątkowym podejściem do dziecka. Współpraca szkoły przyszpitalnej i szkoły macierzystej ucznia to nie tylko obowiązek formalny, ale przede wszystkim szansa na utrzymanie ciągłości edukacji, relacji społecznych i poczucia sprawczości ucznia w chorobie.
Tylko dzięki wspólnemu i świadomemu działaniu obie szkoły mogą zapewnić dziecku niezbędne wsparcie edukacyjne, emocjonalne i społeczne, dając mu tym samym realną szansę na powrót do zdrowia i nauki w atmosferze zrozumienia i troski.
Autorka: Anna Nowacka, koordynatorka programu Krople Uważności i Kurs na Odporność
Wnioski i rekomendacje na podstawie rozmowy ekspertów Między szpitalem a szkołą – jak wspierać ucznia w powrocie do edukacji, dostępnej do wysłuchania w całości na kanale Fundacji: https://www.youtube.com/watch?v=HH9xk4z0-fI&ab_channel=FundacjaSzko%C5%82azKlas%C4%85