OCENIAMY WSPIERAJĄCO: Cele i kryteria lekcji

Każdy człowiek lepiej się uczy, gdy wie, po co się uczy i jaki jest tego cel. Nauczyciele często mówią, że uczeń powinien się zorientować z podanego tematu, jaki jest cel lekcji. Ale temat, to nie jest cel.

Ocenianie kształtujące stawia nauczyciela przed koniecznością zastanowienia się:

• Po co uczy uczniów danego tematu?
• Co by chciał, aby jego uczniowie umieli i dlaczego mają to umieć?

Świadomość celów powoduje u uczniów świadomość uczenia się, nadaje sens uczestniczenia w lekcji. Nie ma żadnego powodu, aby trzymać cel lekcji przed uczniami w tajemnicy, musi on być zrozumiały także dla ucznia.

Zanim przystąpisz do planowania lekcji zastanów się:

1. po co chcesz właśnie tego nauczyć swoich uczniów?
2. do czego przyda im się ta wiedza?

• jak wykorzystają ją w przyszłości?
• co będą umieć po mojej lekcji?
• co będą pamiętać z tej lekcji za kilka lat?

W edukacji wczesnoszkolnej formułowanie i podawanie celów lekcji uczniom może wydawać się trudne. Uczniom nie czytającym można cel przeczytać a następnie wkleić do zeszytu, aby rodzice mogli skontrolować pracę dziecka. Cel lekcji dla młodszych uczniów można też przedstawić w formie graficznej, korzystając z materiałów zdjęciowych dostępnych w internecie (z zachowaniem praw autorskich). Cele zajęć można podawać też uczniom przed każdymi zajęciami (ustnie i w formie ilustracji) a rodzicom przekazywać listę celów raz w tygodniu.

Uczniom, którzy już czytają, można zawieszać cel lekcji przy tablicy. Wydruk z zapisem celu można powiesić potem z tyłu klasy w widocznym miejscu, aby uczniowie widzieli, co zrobili przez cały tydzień. Przy formułowaniu celów należy być precyzyjnym i oszczędnym. Im mniej celów, które są proste i zrozumiałe, tym większa szansa, że uczeń je zrozumie i zapamięta.

Bardzo ważne jest też sprawdzenie wraz z uczniami pod koniec lekcji, czy cele zostały osiągnięte. Uczeń musi mieć poczucie sensownego spędzenia czasu w szkole. Jedną z metod są zdania podsumowujące. Pod koniec lekcji poproś uczniów, by dokończyli zdanie: Dziś na lekcji dowiedziałem się, że …, Po dzisiejszej lekcji potrafię…, Dziś nauczyłem się …, Zrozumiałem, że …, Przypomniałem sobie, że …, Zaskoczyło mnie, że ..

Kryteria oceniania powinny stanowić dla nauczyciela odpowiedź na pytanie „co będę sprawdzać”, lub „czego uczeń ma się nauczyć”. Powinny być przedstawione w 2. os. l. poj. („umiesz”, „wymieniasz”). Nie warto podawać uczniom wszystkich kryteriów oceniania naraz –dla większych partii materiału –w ten sposób możemy je przedstawiać tylko rodzicom. Uczeń powinien otrzymywać kryteria oceny osobno, do każdego zadania, które będzie oceniane. Najważniejsze –nic, co nie zostało podane uczniowi w kryteriach oceniania, nie powinno podlegać ocenie.

Przykład pochodzi ze Szkoły Podstawowej nr 316 (autorka: Monika Paplińska)

Autorka: Iga Kazimierczak

Autorka prezentacji: Urszula Małek

Źródło: kurs e-coachingowy „Nauczycielka I klasa”, opr. na podstawie materiału „Ocenianie kształtujące. Dzielimy się tym co wiemy. Zeszyt 1. Cele lekcji” i  „Zeszyt 2. Nacobezu, Centrum Edukacji Obywatelskiej