Najciekawsze dla nauczycieli i dyrektorów szkół, a także dla samych uczniów i ich rodziców są takie badania, które bezpośrednio odnoszą się do codziennej praktyki szkolnej i mogą dać wskazówki, jak lepiej i skuteczniej uczyć. Przedstawiamy poniżej krótkie omówienie takich właśnie studiów badawczych, przeprowadzonych w 2017 roku, z życzeniami, byście Państwo mogli wykorzystać je w nadchodzącym roku szkolnym we własnej pracy i relacjach z dziećmi i młodymi ludźmi. Dotyczą one rozmaitych obszarów życia szkoły, mają różną wagę, a większość prowadzona była w amerykańskich szkołach, wyniki jednak z pewnością zaciekawią polskich pedagogów i rodziców.

  1. Przedszkole do nauki czy zabawy? – debata na ten temat trwa. Z analizy wyników 22 wcześniejszych badań widać wyraźnie, że uczęszczanie do przedszkola zwiększa edukacyjne szanse i osiągnięcia w późniejszych latach. Nie ma ostatecznego rozstrzygnięcia co jest ważniejsze: nauka czy zabawa? Badacze skłaniają się do opinii, że najważniejsza jest… równowaga między jednym i drugim.
  2. Kompetencje społeczne i emocjonalne – badania podłużne 97 tysięcy uczniów wszystkich poziomów nauczania pokazują, że systematyczna edukacja społeczna i emocjonalna podnosi osiągnięcia w nauce, zmniejsza ryzyko zachowań destruktywnych i redukuje poziom emocjonalnego napięcia w długim okresie. Autorzy innego studium przekonują, że szkoły powinny skupić się na takiej edukacji, gdyż służy to kompetencjom poznawczym (np. zwiększa pamięć roboczą oraz samo-regulację), emocjonalnym (np. pomaga radzić sobie ze stresem) i interpersonalnym (np. zwiększa empatię i zdolności rozwiązywania konfliktów).   
  3. Uczniowie piszą o tym, co ważne – gdy uczniowie piszą na różnych przedmiotach teksty o tym, co jest dla nich naprawdę ważne, o wartościach, w które wierzą i o swoich marzeniach czy planach na przyszłość, budują w sobie growthmindset, czyli podejście rozwojowe do uczenia się i tworzą bufor, który ułatwia im obronę przed trudnymi doświadczeniami. Młodzi ludzie, którzy często pisali w szkole takie prace, osiągali lepsze wyniki, częściej szli na wyższe studia i lepiej radzili sobie z dyskryminacją.
  4. Próbne sprawdziany i planowanie pomagają zdać egzamin – z metaanalizy 118 badań nad przygotowaniem do sprawdzianów i testów widać, że dobre efekty jak chodzi o opanowanie nowych pojęć i związanych z nimi operacji myślowych daje samodzielne robienie podobnych sprawdzianów, ale bez egzaminacyjnego stresu. Drugą skuteczną strategią jest planowanie własnych kroków, które uczeń musi podjąć, by jakiś sprawdzian czy egzamin dobrze zdać – podnosi to oceny średnio o jedną trzecią stopnia.
  5. Klikanie pomaga zapamiętywać, ale nie rozumieć – urządzenia umożliwiające uczniom szybkie odpowiadanie na pytania i problemy wyświetlane przez nauczyciela na tablicy multimedialnej czy ekranie, ułatwiają zapamiętywanie faktów, a prowadzącym lekcję dają natychmiastową informację zwrotną, co uczniowie wiedzą, a czego nie. Nie warto polegać jednak na nich nadmiernie – “klikanie” nie wspiera, a może nawet utrudnia głębsze zrozumienie omawianych zagadnień.
  6. Liczenie na palcach działa – nie mają racji ci, którzy zniechęcają małe dzieci do liczenia na palcach. Z badań wynika, że 6-7 latki używające tej metody, w połączeniu z grami i zabawami, szybciej uczą się matematyki.
  7. Magiczna moc SMS-ów do rodziców – tanią i skuteczną strategią komunikacji z rodzicami okazują się SMS-y od nauczycieli, informujące o nieobecnościach, stopniach, problemach i sukcesach. Ułatwia to włączenie ich do współpracy z nauczycielem – w jednym z badań o 17% poniosła się frekwencja w klasie, a o 39% spadła liczba uczniów zagrożonych niezaliczeniem.
  8. Mentorzy nowych nauczycieli – badania dowodzą, że ci nowi nauczyciele, którzy byli przez pierwsze lata pod opieką starszych kolegów i koleżanek lepiej uczą – ich uczniowie osiągają takie wyniki, jakby w ciągu roku uczyli się matematyki i języka o 3-3.5 miesiąca dłużej!

opracowanie tekstu na podstawie: https://www.edutopia.org/article/2017-education-research-highlights