Czujesz rozdrażnienie i wyczerpanie, bo się nie wyspałaś? Może to spowodować, że w nieprzyjemny sposób odezwiesz się do swojego kolegi. Natomiast euforia i radość związane z tym, że otrzymałeś dobrą wiadomość, mogą spowodować, że udostępnisz ją dalej zanim dobrze się nad tym zastanowisz. Emocje, które odczuwamy mają na nas ogromny wpływ. Gdy są silne, mamy tendencję do działania bardziej impulsywnego. I to nie tylko w świecie realnym, np. w kontakcie z drugą osobą, ale także w internecie. Dlatego też emocje mają duże znaczenie w oddziaływaniu na naszą podatność na dezinformację.
Czy obawiamy się dezinformacji w sieci?
Jak wynika z raportu z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców (Nastolatki 3.0), tylko 25 proc. uczniów obawia się dezinformacji w internecie. Dla porównania: obawę tę podziela aż 60 proc. ankietowanych rodziców. Jednocześnie tylko 37 proc. uczniów w wieku poniżej 15 lat wysoko ocenia swoje kompetencje w zakresie wyszukiwania i analizy informacji w internecie (SKILLS, 2022).
Materiały dydaktyczne w programie Fake kNOw more
Problemem dezinformacji postanowiliśmy zająć się w nowym programie Fake kNOw more. Chcemy w nim, poprzez budowanie większej samoświadomości u młodych osób, pokazać im jak można z większym rozmysłem działać w Internecie, ale także poza nim. Dlatego wspólnie ze Stowarzyszeniem Demagog stworzyliśmy publikację „Od emocji do odporności na dezinformację” zawierającą scenariusze zajęć oraz materiały wprowadzające dla edukatorów. Pokazują one różne mechanizmy psychologiczne uruchamiające się w nas podczas kontaktu z fałszywymi informacjami oraz wskazówki do chronienia się przed nimi. Punktem centralnym każdego scenariusza jest autorefleksja – przyglądanie się sobie i swoim reakcjom.
W naszych materiałach edukacyjnych zgłębiamy takie tematy jak:
- emocje oraz sygnały dawane nam przez nie w kontekście dezinformacji,
- sposoby myślenia, które uruchamiają się w nas w kontakcie z dezinformacją i tego, jak pomagają nam się przed nią chronić (tzw. myślenie wolne i szybkie),
- błędy poznawcze i inne “pułapki myślenia”, które wpływają na to, jak patrzymy na świat,
dobrostan i uważność, pozwalające zachować dystans, a w konsekwencji dające lepszą odpowiedź na dezinformację, - nasze działania w mediach społecznościowych, czyli zarówno reagowanie na informacje, jak i tworzenie treści.
Dodatkowo, razem z partnerami z czeskiej organizacji Fakescape stworzyliśmy grę edukacyjną „Oktogram”, będącą częścią naszej publikacji. Pokazuje ona w prosty, a zarazem atrakcyjny sposób mechanizmy rządzące mediami społecznościowymi.
Nasze materiały kierujemy do wychowawczyń i wychowawców z placówek wsparcia dziennego, którzy dzięki bliskim relacjom ze swoimi podopiecznymi mogą skutecznie wspierać zdobywanie przez nich umiejętności krytycznego myślenia, a także do nauczycieli i nauczycielek oraz innych edukatorów zainteresowanych tematem. Materiały przeznaczone są dla dzieci i młodzieży w wieku 10-12 i 13-15 lat.
Zachęcamy do pobrania publikacji „Od emocji do odporności na dezinformację” z naszej biblioteki materiałów i budowania wspólnie z młodzieżą większej samoświadomości.
Program Fake kNOw more prowadzony jest przez Fundację Szkoła z Klasą we współpracy ze Stowarzyszeniem Demagog (Polska), Fakescape (Czechy), Smilemundo (Hiszpania) i Adfaber (Rumunia) dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation.
Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.