Przemoc rówieśnicza

Prawidłowa jest odpowiedź c.
Powaga przemocy rówieśniczej nie zależy przede wszystkim od jej formy (od tego, jakich narzędzi używa sprawca, np. czy jest to przemoc fizyczna, czy cyberprzemoc). Znacznie istotniejszy jest sposób, w jaki agresywne akty są realizowane. Wymienione w odpowiedzi c właściwości przemocy rówieśniczej stanowią charakterystykę jej najpoważniejszego rodzaju – bullyingu (nękania). Najbardziej rozpowszechniona koncepcja dotycząca przemocy rówieśniczej została stworzona przez Dana Olweusa, prekursora badań dotyczących tego problemu (pierwsze badania rozpoczął w latach 70. XX wieku). Teoria ta zakłada jednoczesne występowanie trzech cech: powtarzalności (regularności), intencjonalności i nierównowagi sił (Olweus 2013; Pyżalski 2012, 2015, 2022).

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Prawidłowa jest odpowiedź c – o przemocy relacyjnej, polegającej głównie na wykluczaniu i izolowaniu, mówi się najmniej. Jest to najczęściej pomijany i niezauważany typ przemocy rówieśniczej (Bauman, Del Rio 2005). O przemocy fizycznej (odpowiedź a) mówi się bardzo wiele. Przykłady jej występowania w szkole są często omawiane w mediach i przedstawiane w emocjonalny, skandalizujący sposób. Są osoby, które przemoc rówieśniczą całkowicie utożsamia-
ją z przemocą fizyczną. Sporo też słyszymy o cyberprzemocy (odpowiedź b) – to modny temat, o którym wiele mówi się publicznie. Czasami koncentracja na nim staje się nadmierna, przez co inne rodzaje przemocy są pomijane.

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Prawidłowa odpowiedź to fałsz. Kluczowe są tu słowa „w taki sam sposób”. Nie chodzi więc o to, żeby nie reagować, lecz o to, że nie zawsze reakcja powinna być taka sama.
Przemoc rówieśnicza to proces podobny do pożaru lasu. Zaczyna się od pojedynczych iskier, a kończy ogromnym ogniem, który niszczy wszystko. Bardzo łatwo jest włączyć się w proces bullyingu, gdyż na wszystkie osoby, które są w niego zaangażowane, działają silne mechanizmy psychologiczne. Musimy je poznać, aby zrozumieć, dlaczego tak łatwo sprawcami poważnej przemocy
rówieśniczej stają się osoby, po których nigdy nie spodziewalibyśmy się takich zachowań.

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Oczywiście prawidłowa jest odpowiedź c i pewnie większość osób zaznaczyła właśnie ją. Każdy przecież wie, że sensownie jest z jednej strony reagować, kiedy dzieje się zło (ktoś kogoś krzywdzi), z drugiej zaś podejmować działania na rzecz budowania dobra (w tym wypadku: budowania wspólnoty w zespole klasowym). Dlaczego więc – skoro to takie proste – w naszych materiałach pojawiło się to pytanie? No właśnie: dlatego, że coś, co na poziomie ogól-
nego zalecenia czy hasła wydaje się oczywiste, okazuje się bardzo trudne i wcale nie jest tak często podejmowane, gdy przychodzi do praktyki pedagogicznej (por. Pyżalski 2018).

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Prawidłowa jest odpowiedź b. Takie właśnie wskaźniki notują osoby badające efekty wielu programów jednocześnie i porównujące ich skuteczność (np. Ttofi, Farrington 2011). Oczywiście wskaźniki skuteczności różnią się zależnie od długości i intensywności programów, a także od ich składowych (czyli od tego, jakie konkretnie działania są prowadzone).

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Zapewne trudno było wybrać i to wcale nie dziwi, gdyż prawidłowe są wszystkie odpowiedzi (a, b, c). Każda z tych kompetencji jest niezbędna do skutecznego radzenia sobie z problemem przemocy rówieśniczej. I wszystkich tych rzeczy warto się uczyć, jeżeli chcemy na poważnie zająć się tego typu problemami w szkole.

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.