Dobrostan cyfrowy

Poprawna odpowiedź to c. Optymalne (zdrowe, zrównoważone) korzystanie z technologii to prawidłowe określenie dla dobrostanu cyfrowego. Dość często nietrafnie zestawiamy ten termin z niepożądanymi nawykami związanymi z korzystaniem z telefonu czy innych mediów cyfrowych (to tak, jakby wiązać używanie telefonu z niezdrowymi nawykami żywieniowymi; zob. także Sutton 2017) lub z dolegliwościami, które reprezentują złe samopoczucie cyfrowe, takimi jak uzależnienie od technologii (Lee, Lee, Park 2019). Mówiąc wprost – dla wielu ludzi synonimem dobrostanu cyfrowego jest rzadkie (lub czasowo ograniczone) korzystanie z mediów cyfrowych, czyli tzw. dieta cyfrowa czy detoks cyfrowy. Jest to trochę zaskakujące, ponieważ pojęcie ogólnego dobrostanu nie jest (i nie powinno być) rozumiane jako brak niepożądanych zjawisk, ale raczej jako stan „optymalnego doświadczenia psychologicznego i funkcjonowania” (Deci, Ryan 2008, s. 1).

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Jest to zdanie nieprawdziwe. Jednym z częściej akcentowanych obecnie problemów dotyczących mediów cyfrowych jest ich nadmierne wykorzystywanie, zwłaszcza przez najmłodszych użytkowników i użytkowniczki. Zwraca się uwagę na czas spędzany przy smartfonach czy komputerach (choć akurat ten aspekt jest poddawany krytycznej analizie naukowej; także my szczegółowo rozwijamy tę kwestię w pozostałych rozdziałach tego modułu). Podkreśla się zaburzenia dobrostanu cyfrowego i ich konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Stało się to szczególnie ważne w kontekście pandemii COVID-19 i lockdownów wymuszających zdalną edukację i pracę oraz zapośredniczone kontakty społeczne. Ale gdy przyjrzymy się uważnie wynikom badań naukowych, okaże się, że problematyczne korzystanie z internetu nie jest aż tak powszechne, jak uważa wielu nauczycieli i nauczycielek, rodziców czy nawet osób ze świata nauki.

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Zdanie jest fałszywe. To jeden z kilku znanych mitów związanych z dobrostanem cyfrowym. Żyjemy, jak zauważył prof. A. Przybylski z Oxford Internet Institute (2019), w wieloekranowym świecie – mamy do czynienia z ekranami smartwatchów, smartfonów, komputerów, telewizorów, urządzeń, ekranami kinowymi, wbudowanymi i innymi. Robimy na nich wiele różnych rzeczy. Łączenie czasu korzystania z tych wszystkich ekranów w jedną wspólną wartość jest pozbawione sensu. Przecież wielokrotnie działamy na kilku ekranach jednocześnie – oglądając film, sprawdzamy coś w smartfonie czy komputerze, a czasem w tym samym momencie korzystamy jeszcze ze smartwatcha.

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Prawidłowa odpowiedź to c. Nie rozwiniemy kompetencji cyfrowych uczennic i uczniów poprzez utrudnianie im dostępu do technologii informacyjno-komunikacyjnych. Przypomnijmy sobie, że w unijnych ramach kompetencji cyfrowych dla obywateli DigComp 2.1 są zawarte m.in.: wyszukiwanie informacji, ocena danych, informacji i treści cyfrowych, aktywność obywatelska z wykorzystaniem technologii cyfrowych, tworzenie treści cyfrowych czy rozwiązywanie problemów, ale też ochrona zdrowia i dobrostanu (Carratero, Vuorikari, Punie 2017).

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Prawidłowa odpowiedź to b.
Do najskuteczniejszych, udowodnionych naukowo, działań wpływających na dobrostan cyfrowy, które mogą podjąć nauczycielki i nauczyciele w szkole należą:
1. zachęcanie uczennic i uczniów do podejmowania rozmaitych aktywności niewymagających korzystania z mediów ekranowych, np. do aktywności na świeżym powietrzu, kontaktu z przyrodą, rozwijania zainteresowań unplugged, takich jak sport, działania artystyczne, prospołeczne itp.;
2. inicjowanie zajęć online rozwijających uczniowskie zainteresowania, wspomagających edukację lub zachęcających do podejmowania aktywności obywatelskich czy szerzej – prospołecznych (np. e-wolontariatu);
3. organizowanie wspólnych aktywności online angażujących nie tylko uczennice i uczniów, ale też rodziców/opiekunów oraz grono nauczycielskie;
4. podejmowanie dyskusji i działań wychowawczych o samokontroli w zakresie stosowania mediów oraz o zasadach ekranowych, które warto wdrożyć, by czuć się dobrze (por. Galpin, Taylor 2018).

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.

Oczywiście to prawda.
Stworzone na zlecenie Komisji Europejskiej ramy kompetencyjne DigCompEdu dla nauczycielek i nauczycieli zawierają szczegółowe wytyczne dotyczące niezbędnych tej grupie umiejętności cyfrowych (Redecker 2017). W opracowaniu znajdziemy 22 podstawowe kompetencje uporządkowane w ramach 5 obszarów:
1. zaangażowania zawodowego;
2. wykorzystywania zasobów cyfrowych w codziennej pracy;
3. wykorzystywania technologii cyfrowych w procesie nauczania–uczenia się,
4. wykorzystywania rozwiązań cyfrowych do poprawy sposobów kontroli i oceny pracy uczennic i uczniów;
5. wspierania i wzmacniania uczennic i uczniów oraz dbania o rozwój ich kompetencji cyfrowych.
Ostatnia z wymienionych kompetencji dotyczy, oprócz edukacji medialnej czy współpracy cyfrowej, także umiejętności odpowiedzialnego wykorzystania mediów cyfrowych. To z kolei wiąże się z podjęciem działań pedagogicznych zapewniających fizyczny, psychiczny i społeczny dobrostan młodych osób podczas korzystania z technologii. Zawiera się w tym także umożliwienie uczącym się zarządzania ryzykiem oraz bezpiecznego i odpowiedzialnego
używania narzędzi cyfrowych.

Niepoprawna odpowiedź, spróbuj jeszcze raz.